CERN'deki bilim insanları, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda çığır açan bir deney gerçekleştirdi. 27 kilometrelik devasa makinede, kurşun iyonlarını ışık hızına yakın bir hızda çarpıştırarak yaklaşık 5 trilyon santigrat derecelik bir sıcaklığa ulaştılar. Bu, Güneş'in çekirdeğinden tam 100 bin kat daha yüksek bir sıcaklık ve bugüne kadar yapay olarak elde edilen en yüksek sıcaklık rekoru anlamına geliyor.

Evrenin İlk Anlarına Yolculuk

Deneyin asıl amacı, sıcaklık rekoru kırmak değildi. Araştırmacılar, bu inanılmaz sıcaklıkta oluşan kuark-gluon plazmasını inceleyerek, bilimsel araştırma kapsamında evrenin ilk saniyelerindeki koşulları anlamaya çalışıyorlar. Kuark-gluon plazması, evrenin Büyük Patlama'dan hemen sonraki durumunu temsil ediyor. Bu maddenin özelliklerini anlamak, evrenin oluşumunu, genişlemesini ve bugünkü halini nasıl aldığını anlamamıza yardımcı olacak değerli bilgiler sağlıyor. Deneyde kullanılan ALICE (A Large Ion Collider Experiment) sistemi, bu aşırı koşullar altında oluşan parçacıkları tespit edip analiz ederek, bu bilgiye ulaşmayı sağlıyor. Araştırmacılar, parçacıkların hareketlerini ve dağılımlarını inceleyerek, sıcaklık gibi parametreleri ileri düzey bilimsel deneyler ve matematiksel modellerle hesaplıyor.

Sıcaklık Nasıl Ölçüldü?

5 trilyon santigrat derecelik sıcaklık doğrudan ölçülemiyor. Bilim insanları, çarpışmalar sonucunda ortaya çıkan parçacıkların enerjisi ve hareketlerini inceleyerek, gelişmiş fizik ve matematik modellerine dayanarak bu sıcaklığı hesaplıyorlar. Bu modeller, parçacıkların etkileşimlerini ve enerji dağılımlarını hassas bir şekilde simüle ediyor. Bu karmaşık hesaplamalar, deneyin sonuçlarını doğru ve güvenilir bir şekilde yorumlamamızı sağlıyor. Elde edilen veriler, evrenin erken dönemlerine dair teorik modelleri test etmek ve geliştirmek için kullanılıyor.

Önceki Rekorlar Geride Kaldı

Daha önceki bilimsel deneylerde laboratuvar koşullarında ulaşılan en yüksek sıcaklık, 2012 yılında Güneş’in çekirdeğiyle aynı seviyede olan 15 milyon santigrat derece ile sınırlıydı. Ancak CERN'deki bu yeni deney, bu rakamı olağanüstü bir şekilde aşarak fizik biliminde yeni bir çağı başlattı. Bu rekor, sadece bilimsel araştırmanın sınırlarını zorlamakla kalmıyor; aynı zamanda evrenin kökeni ve yapısı hakkındaki anlayışımızı derinleştirmemizi sağlıyor.